Xào

Lò dò trên Facebook lắm khi thấy nhiều chuyện ngộ.  Hôm nay, một người bạn share cái note ngắn (của một bạn mình không quen) cho hay báo Nhân Dân xào lại tới 75% bài của bạn ấy viết cho báo Thanh Niên mà không ghi rõ nguồn.  Tự nhiên nhớ lại một vụ xa xưa mà mình là khổ chủ, tuy hình thái có hơi khác.

Hồi năm 2004, có người bạn chuẩn bị ra tạp chí Saigon CityLife, nhờ mình viết một bài feature (song ngữ) về giới trẻ.  Bài in trong số ra mắt bằng cả tiếng Việt (Tiền và người trẻ, bản PDF) và tiếng Anh (Show me the money, bản PDF).  Bài này chỉ thường thường bậc trung nhưng “vinh hạnh” được xào vài lần.  

Ít lâu sau, mình thấy bản tiếng Việt bài này trên Việt Báo với tựa Giới trẻ ngày nay: Biết kiếm tiền và xài tiền hợp lý, tuy vẫn để tên mình, nhưng lại dẫn nguồn từ báo Người Lao Động.  Ngạc nhiên quá, bởi mình chưa bao giờ viết cho tờ báo đóLục tìm trên mạng (cảm ơn Google) thì thấy quả là có bài đó trên Người Lao Động (xem đây).  Vậy là đích thực báo này tự tiện lấy bài từ CityLife, cắt bỏ vài đoạn, thêm vài cái tít nhỏ, nghiễm nhiên coi như mình gởi bài cho họ rồi đăng lên mà không trích nguồn.

Nhưng xào bài như vậy cũng chưa phải cao cường.  Một thời gian sau mình lại thấy bài này xuất hiện bằng tiếng Anh trên chuyên mục “Talk Around Town” của Vietnam News.  Bài vẫn để tên mình, nhưng cái bản tiếng Anh này đọc nghe lạ hoắc.  Hóa ra bổn báo không biết có bản gốc tiếng Anh mình đã viết, mà chắc là lấy bài từ NLĐ rồi dịch sang tiếng Anh.  Như vậy thì cũng chưa đến nỗi đáng trách lắm (ngoài chuyện khiến mình mắc cỡ vì văn phong ngô nghê quá).

Điều đáng giận nhất là bài tiếng Anh này coi như bị xào nấu tan nát không thương tiếc.  Cả bài bị thay đổi loạn xạ, nhất là những đoạn đánh dấu màu vàng.  Ví dụ, trong bản gốc mình viết, hoàn toàn không có nêu tên các trường, hay tên sinh viên.  Nhưng có lẽ để nghe có vẻ thực (authentic), bản này của Vietnam News nêu đích danh các trường nào là Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Sư phạm, Đại học Kinh tế, rồi cả những cái tên (và tuổi) như Nguyen Hong Nga (20 tuổi), Tran Viet Hai, Ngo Bao Duy (27 tuổi), và một cô gái 29 tuổi.  Nên nhớ bản gốc là dựa trên một khảo sát không nêu danh tánh, chứ không phải các cuộc phỏng vấn.  Bịa đặt như vậy khác nào cả vú lấp miệng em.  Hết biết!

(Sau này không thấy bài đó trên mạng nữa.  Phải chăng Vietnam News biết bị hố nên rút xuống?  Cũng may mình đã lưu lại để làm bằng.)

2 thoughts on “Xào

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *